HET VROUWTJE VAN STAVOREN

Fraukje is schatrijk maar niet tevreden. Ze vertelt aan Foeke wat ze het liefste wil:
'Ik wil het allermooiste van de hele wereld.'
'Wat is dat dan?' vraagt hij schor.
'Weet ik niet,' zegt Fraukje, 'maar ik wil dat jij het voor me haalt. Als er iemand op de wereld is die weet wat ik wil, ben jij het.'
Foeke drukt een kus op haar hand. Hij weet niet hoe het komt, maar hij voelt zich zo droevig, zo ongelooflijk droevig.
'Ik zal het voor je halen,' zegt hij. 'Morgen vertrek ik.'
Foeke bevaart alle wereldzeeën en komt met het allermooiste thuis. Dat Fraukje daar een andere mening over heeft en dat daardoor alles anders wordt, is wel het laatste wat hij dan verwacht.

Het Vrouwtje van Stavoren is een verhaal dat pas in de negentiende eeuw voor het eerst is opgeschreven, maar daarvoor al eeuwenlang werd verteld. Het is daarom niet eenvoudig na te gaan of het Vrouwtje echt heeft bestaan of dat het hele verhaal niets meer is dan een gewoon sprookje.
Als je het oorspronkelijke verhaal goed napluist, vind je de volgende aanwijzingen:
(1) de bewoners van het stadje Stavoren zijn vreselijk rijk.
(2) aan het eind van het verhaal wordt Stavoren platgebrand en is het met de rijkdom gedaan.
(3) de haven van Stavoren slibt dicht, waardoor kooplieden niet meer de haven kunnen bezoeken. De handel houdt op.
Als je de geschiedenis van Stavoren goed bekijkt, zie je dat het stadje een bloeiperiode heeft gekend in de tiende eeuw. Voor die tijd was Dorestad de belangrijkste handelsplaats van de Lage Landen, maar door de voortdurende plunderingen van de Noormannen weken kooplieden uit naar het veilige Stavoren. Dat moet plotseling grote welvaart hebben gebracht. Daaraan kwam even plotseling een eind toen in 996 de stad werd overvallen en platgebrand door de vikingen, die alles meenamen wat enige waarde had, ook de resten van de heilige Odulf. Kooplieden weken uit naar andere steden en Stavorens haven verzandde. Vlak voor de haven ontstond een zandbank die tot op de dag van vandaag het Vrouwenzand wordt genoemd.
Het zou kunnen dat er in die tijd een rijke weduwe in Stavoren leefde, die in de ogen van de Stavorense burgers Gods woede over zich heeft afgeroepen. De kracht van het verhaal is dat het weliswaar in de Middeleeuwen speelt, maar dat het ook nu nog betekenis heeft. Het gaat immers over de neiging van mensen om nooit tevreden te zijn, om altijd maar meer te willen, en nog meer... Die eigenschap is helaas van alle tijden.
In het oorspronkelijke verhaal wordt met geen woord gerept over de reizen die de schipper van het Vrouwtje maakt om het mooiste te zoeken wat er op aarde te krijgen is. Die reizen heeft Agave Kruijssen er dus bij verzonnen, evenals de verliefdheid van schipper Foeke. Ze heeft haar best gedaan een beeld te schetsen van de wereld zoals mensen die aan het einde van de tiende eeuw zagen, een wereld waar je vanaf kunt vallen, met zeeën vol kwaadaardige monsters en zeewijven, en met stinkende havensteden vol slavenhandelaren en kooplieden uit de hele wereld.

Het Vrouwtje van Stavoren werd in 2001 bekroond met een Vlag en Wimpel.

Venster sluiten